Tìm hiểu kỹ thuật trồng mai thời nay
Quote from xilulu on April 21, 2023, 10:01 pmNgày xưa đất rộng người thưa, nhưng nay thì trái lại. Sở dĩ đất đai ngày một thu hẹp lại là do phổ thông xuất xứ mà căn nguyên số một là do nạn bùng nổ dân số. Trước đây chừng nửa thế kỷ thôi, số dân trong nước khoảng 50 triệu người, thì năng đã cải thiện lên trên 80 triệu. Đông người thì phải lấy đất chứa thêm nhà nên đất đai ngày một ít lại. Trong bối cảnh bùng phát đô thị hóa, thị trấn xá mới mọc thêm lên, tuyến đường sá mới mở mang thêm...
đó là chưa tính tới sự xuất hiện của đa dạng khu công nghiệp, nhiều nhà máy, rồi sân gôn... Do đó, đừng đề cập chỉ ở thành phố đông dân, mà ngay các vùng ngoại thành, thôn dã trước đây ruộng vườn “cò bay thẳng cánh, chó chạy ngay đuôi”, nay cũng... Tấc đất tấc vàng, đất đai cũng bị thu hẹp dần...
Thế nhưng, có điều lạ là dù lâm vào cảnh đất hẹp người đông, nhưng ngày nay, đề cập ko ngoa, số lượng mai kiểng được trồng phổ biến gấp trăm, gấp ngàn lần thời xưa nữa!
Ngày nay, tuy không còn cảnh nhà nhà trồng mai rất nhiều như trước, dù mỗi nhà chỉ trồng khoảng năm bảy cây để ngày cuối năm cắt cành lấy hoa bác tết, nhưng bù lại có sự xuất hiện ngày càng phổ biến các vườn mai to có nhỏ có. Ngay tại Sài Gòn, nơi có mật độ dân cư đông nhất nước mà cũng có những vườn mai nổi danh lâu đời, vườn nhỏ nhất cũng rộng dăm bảy trăm mét vuông, còn vườn lớn rộng trong khoảng vài ngàn mét đến ba bốn mẫu đất.
Và ngày nay, phần lớn đô thị nào ở Nam Bộ cũng có những vườn mai rộng lớn do những nghệ nhân hoa kiểng lành nghề trông nom.
Tại thị thành Hồ Chí Minh có những nhà vườn mai vàng lâu năm cả nước đều biết tiếng như: Thủ Đức, Gò Vấp, Hóc Môn, Củ Chi... Còn các thức giấc thì có Bình Dương, Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Sa Đéc (Đồng Tháp)...
Được biết, riêng tại thị trấn Hiệp Bình Phước (Thủ Đức) đã có đến hơn chục vườn mai của các nghệ nhân hoa kiểng Năm Quan, hai Dũng, Chín Nhỏ, Tư Công, Nhơn Hòa, hai Chiếu, Chín Hiếu...
Cũng tại phường Hiệp Bình Phước này, trước đây hơn nửa thế kỷ, có ông Năm Giếng mà đa dạng nghệ nhân trồng mai đời sau ở địa phương này tôn là bậc thầy trong nghề ghép mai.
Vào thuở đấy người nào cũng trồng mai cây (mai nguyên thủy) đâu ai biết đến nghệ thuật ghép ra sao. Chỉ riêng ông Năm Giếng vì quá yêu nghề nên mới gắng sức mê mải Đánh giá nghệ thuật ghép mai, và cuối cùng ông đã thành công, rồi truyền nghề lại cho những đồng nghiệp khác.
Sau ông Năm Giếng thì tới ông Ba Thật, người có công sưu tầm những giống mai vàng Việt Nam lạ, hãn hữu, quí để lấy cành giâm, mắt ghép... Nối tiếp công tác của ông Ba Thật thì đến ông Tư Liên, sau tới ông Ba Sồi trần Văn Ẩn...
Riêng ông Ba Sồi còn nổi danh với nghề trồng xương rồng....
Điều này cho thấy nghề trồng mai kiểng thời nay đã trở thành kỹ thuật hóa, và đây là nghề dễ kiếm ra tiền. Vậy, do đâu nghề trồng mai được phát đạt như vậy?
Câu tư vấn là do cây mai ngày nay đã trở nên cây mai hàng hóa. Hiểu một cách thuần tuý, cây mai được coi là một thứ hàng hóa có thể bán, mua như những thứ hàng hóa khác, chứ chẳng hề như cây mai vàng năm cánh ngày xưa, trồng chỉ để trong nhà lấy hoa bác cúng, có dư ra thì đem tặng biếu cho hàng xóm láng giềng, vì có đem ra chợ bán cũng không có người mua!
Các loại mai được trồng
Ngày nay, trong các vườn mai to nhỏ phần nhiều cây mai được trồng là mai ghép, 1 số ít là mai vật liệu (trồng để lấy gốc làm gốc ghép), mai bonsai cũng trồng ko phổ biến. Riêng mai nguyên thuỷ (mai cây ngày xưa) rất ít nơi trồng, vì không còn được thị trường ưa thích...
- Cây mai ghép: Cây mai ghép ngày nay chiếm được địa vị độc tôn trong các loại mai kiểng, vì có thị trường tiêu thụ mạnh.
Sở dĩ cây mai ghép được phổ quát người yêu thích là nhờ cây có thiết kế lạ, đẹp.
Cây mai này có thân cao tối đa chừng hai mét, được nghệ nhân hoa kiểng bỏ ra phổ thông công sức để tạo hình thế từ bộ rễ tới thân, cành mới mang được vẻ đẹp phối hợp cân bằng, lại gọn nhẹ xinh xẻo. Nó khác với cây mai nguyên thủy mọc tự nhiên ở ngoài bờ bụi trông thô kệch làm sao.
Điểm đặc biệt đến độ lạ lẫm kỳ diệu ở cây mai ghép là nhờ vào tài ghép của nghệ nhân mà dù gốc ghép là cây mai vàng năm cánh, hay mai tứ quí, nhưng nó lại ra hoa mai Giảo, hoặc mai Huỳnh Tỷ... Có cây trên cùng một gốc ghép nhưng mà nở phổ quát loại hoa, như cành thì mai trắng, cành lại mai vàng, hoặc mai xanh trông rất lạ.
Tùy ý thích của mỗi người một khác, nhưng thực tiễn cho thấy phần nhiều người chơi mai ghép đều chỉ muốn chọn cho mình cây mai chỉ nở độc nhất một loài hoa như mai Giảo Thủ Đức (mỗi đóa có 12 cánh, xếp thành 2 tầng), hoặc mai Huỳnh Tỷ, mai Cửu Long (mỗi đóa có 24 cánh, xếp thành 3 tầng)... Vì rằng trên mỗi cây mai chỉ nở một thứ hoa tương tự trông có vẻ bỗng nhiên hơn, đẹp hơn.
Để dánh giá một cây mai ghép đẹp, ta phải xét đến từng phòng ban như:
+ Bộ rễ: Bộ rễ được Đánh giá là đẹp lúc cây có rễ mọc khí sinh, lồi trên mặt chậu. Các rễ phải mọc lan ra phổ thông phía vừa giữ thế đứng vững cho cây vừa tạo được vẻ đẹp như ý của cây mọc hoang dã ngoài bất chợt.
Phần thân: Mai ghép còn có tên là mai lùn, vì thân cây chỉ cao tới hai mét, tính luôn chiều cao cái chậu. Nếu như là cây mai lão thì phải có gốc to. Gốc (và cả những rễ lớn) giả dụ có phổ thông u nần nổi lên lại càng tăng cường thêm phần trị giá. Còn nếu đó là mai tơ thì cây phải tròn, vỏ trót lọt láng.
+ Phần tán lá: Tán lá của cây mai ghép được Đánh giá là đẹp nếu như có hình dạng chóp như cây thông: Các cành phía gốc thì dài giúp tán rộng, càng lên cao phía ngọn các cành càng ngắn lại dần. Điều cần lưu ý là cành ở gốc không được để sà sát mặt chậu (che qua đời phần gốc) và cũng ko quá cao (để trống chân). Cành thấp nhất chỉ nên cao cách mặt chậu chừng 15cm là vừa.
+ Phần lá: Cây mai ghép đẹp, lá của nó phải xanh tươi, chứng tỏ ấy là cây được tưới bón đa số, có sức sinh trưởng mạnh.
+ Phần hoa: Mai chỉ nở hoa vào dịp tết Nguyên đán. Chờ tết tới mới chọn cây có hoa đẹp theo ý mình thì không bị lầm. Nhưng, nếu chọn cây mai vào những tháng giữa năm thì ta chỉ còn biết đặt trọn niềm tin vào người bán. Vì vậy, ta nên tìm mai tại những vườn có uy tín lâu năm. Họ sẽ đảm bảo cho mình cây nào ra hoa mai Giảo, cây nào trổ hoa Huỳnh Tỷ... Chỉ những nghệ nhân hoa kiểng rộng rãi kinh nghiệm, sống lâu năm trong nghề họ mới có khả năng phân biệt được đâu là cây mai ghép sẽ ra hoa 12 cánh, cây nào ra hoa 24 cánh...
- Cây mai nguyên liệu: vì sao gọi là cây mai nguyên liệu?
Đây là trong khoảng trong nghề do các nghệ nhân hoa kiểng đặt ra để chỉ những cây mai trồng với mục đích chỉ sử dụng phần gốc của nó để làm gốc ghép.
Như quý vị đã biết, để tạo ra cây mai ghép, ta cần có trong tay những “nguyên liệu” sau đây: gốc ghép và cành ghép, mắt ghép.
Trước đây vài ba mươi năm, khi cây mai ghép chưa có thị trường rộng to như ngày nay thì việc mua gốc ghép cho cây mai ghép khá tiện dụng. Người có nhu cầu chỉ cần sắm những cây mai mọc hoang dã ngoài bờ bụi hay trong các vườn tược, bứng lên đem về dùng. Hoặc sắm tậu mai cây ở các vựa bán mai kiểng, giá cũng ko cao. Chỉ cần chọn những cây mai tơ, khỏe, không bị sâu bệnh, dù là mai vàng năm cánh, hay mai tứ quí đều được.
nếu như chọn được những gốc “lão mai” có tuổi đời vài ba chục năm, có bộ rễ đầy u nần thì càng có giá tri hơn, lại càng mừng.
Thế nhưng, về sau này lúc cây mai ghép có thị phần rộng rãi thì nhà vườn nào hàng năm cũng cần có số lượng gốc ghép thật nhiều, đến hàng trăm, thậm chí hàng ngàn gốc thì... Chỉ còn cách chủ động sản xuất gốc ghép tại chỗ mới có đủ mà sử dụng. Hơn nữa, nếu như trồng dư ra đem bán lại cho người trong nghề cũng có lắm quý khách.
Theo kinh nghiệm của phổ quát nghệ nhân sống lâu năm trong nghề trồng mai thì gốc ghép được lấy từ giống mai vàng năm cánh có khả năng sinh trưởng tốt và ít bị sâu bệnh. Do đó, cứ sau tết Nguyên đán độ một tháng, hoa của các cây mai vàng đã tàn rồi hột của nó trổ màu đen như hột mãng cầu ta (hột đã chín) thì lặt hết vào làm giống. Hột tươi lặt vào có thể đem gieo ngay hoặc chứa trong thau, trong thúng đặt vào nơi thoáng mát trong nhà, chờ một 2 tháng sau đem gieo cũng được.
Những hột mai già nếu ta không lặt hái thì cũng rụng xuống đất và mọc thành mai con.
Hột mai giống sau này sẽ được gieo trong vườn ươm.
lúc chọn được cuộc đất để làm vườn ương, trước nhất chủ vườn phải lo cuốc xới cho cuộc đất tơi xốp, bón lót phân chuồng hoai, phân rác mục cho toàn bộ, sau đó mới lên liếp để ương hột mai giống.
Liếp ương hột mai phải đủ cao, và chung vòng vo phải tạo mương rãnh thoát nước hoàn hảo để giảm thiểu bị úng ngập trong tháng mưa bão hoặc khi triều cường.
Chuẩn bị tốt công việc này thì việc trồng mai vật liệu mới gặt hái được thành công như ý.
Hột mai giống gieo trên liếp nên theo hàng lối, sao cho hàng cách hàng khoảng 20cm, và hột cách hột khoảng 10cm là vừa. Lúc gieo hột vào liếp, ta nên sử dụng một cây que to bằng chiếc đũa ăn cơm, thọc sâu vào đất chừng 2cm rồi bỏ xuống lỗ đó một hột mai giống. Do hột mai có khả năng nảy mầm rất tích cực, có thể đạt đến mức gần cả trăm phần trăm nên ta ko cần lo xa mà gieo một lỗ đến 2 ba hột giống.
Sau lúc gieo hột xong, ta nên phủ một lớp mỏng rơm rạ khô trên khắp mặt liếp ương để che mưa nắng. Đồng thời phải tưới nước bằng vòi hương sen giúp đất liếp đủ ẩm để hột mai giống dễ nảy mầm.
khi cây mai con lên cao cỡ gang tay hoặc hơn một tí là khi ta bứng chúng ra trồng vào chậu hoặc trồng khăng khăng ở ngoài vườn. Mỗi cây mai con nên bứng có bầu đất mới bảo quản được bộ rễ nguyên vẹn, nhờ đó mà lúc trồng vào chậu hay trồng ngoài vườn cây mới ko mất sức và sinh trưởng tốt.
Mai con trồng trong chậu để chờ làm gốc ghép sau này, tuy cũng là trồng tạm thời, nhưng thời gian cũng tới vài ba năm hoặc lâu hơn. Chính vì vậy, đất trong chậu phải được bón phân tro toàn bộ, nhờ đấy cây mới đủ chất tốt cho sức khỏe mà to nhanh.
giả dụ mai con đem trồng ngoài vườn thì đất vườn cũng phải cày bừa kỹ, sau ấy lên liếp, bón lót như đất gieo hột giống trước đây.
Trên tiếp trồng lần này, ta phải đào hố có con đường kính chừng hai gang tay, và sâu 30cm, dưới hố bón phân chuồng hoai mục, trộn tro trấu và mụn xơ dừa rồi mới đặt bầu mai con vô trồng. Cứ mỗi hố trồng một cây, sao cho hố cách hố 1m và hàng cách hàng 1m, đủ rộng cho cây mai con làm gốc chép lớn mạnh tốt sau này.
lúc cây mai con cao gần mét, thân lớn bằng ngón tay cái trở lên là có thể sử dụng làm gốc ghép được.
khi này chúng lại được đào lên với nguyên bầu đất rồi đặt nhất thời vào nơi mát mẻ để nhà vườn với kinh nghiệm nghề nghiệp lâu năm của mình Nhìn vào kỹ dáng thế của từng cây ra sao mà cưa bỏ những phần thân nhánh cho là không hợp cách. Sau ấy, phần gốc còn lại sẽ được trồng vào chậu và đặt vào chỗ có bóng râm mát mẻ chờ tháp ghép…
=== > Xem thêm: Việt Nam có bao nhiêu loại mai vàng? Vườn mai vàng ở đâu đẹp nhất?
Việc chọn cành hay mắt ghép (bo) ko đòi hỏi rộng rãi công sức như cách tạo gốc ghép vừa được mô tả ở phần trên.
Như quí vị đã biết, thời gian khoảng chục năm đầu lúc cây mai ghép ra đời, phổ biến người thích chơi những cây mai cộng một gốc mà lại trổ rộng rãi sắc hoa như mai vàng (hoàng mai), mai trắng (bạch mai), mai xanh (thanh mai)... Quan niệm rằng tương tự mới lạ, mới quí. Nhưng càng về sau, khách chơi mai lại thích mai vàng. Những cây mai ghép chỉ được ghép một thứ mai quí như mai Giảo 12 cánh, hoặc mai Huỳnh Tỷ 24 cánh, đều là mặt hàng được phổ thông người chọn sắm. Quí vị đã biết, những giống mai lừng danh này ra hoa đóa lớn, hoa có phổ thông cánh, xếp thành phổ biến tầng, màu sắc lại tươi tỉnh nên càng nhìn càng ưa...
Để có đủ cành ghép và mắt ghép (còn gọi là bo hay vảy), nhà vườn phải trồng 1 số cây mai Giảo, mai Huỳnh Tỷ. Có chủ động được việc này mới có đủ nguyên liệu mà ghép mai.
Dù ấy là những giống mai quí nhưng vì trồng chỉ với mục tiêu thu hoạch cành và mắt (bo) sau này để ghép vào gốc ghép, nên ta có thể trồng bằng kỹ thuật hữu tính là ương bằng hột, hoặc bằng cách giâm cành cũng được.
Cây mai ví như trồng với mục đích này, hằng ngày chỉ cần lo tưới bón cho cây, và phòng trừ sâu rầy bệnh hại để giúp cây sinh trưởng tốt. Nhà vườn ko cần bỏ công sức ra uốn tỉa, tháp ghép để tạo hình dạng như đối với những cây mai kiểng khác.
Cũng xin được biểu hiện thêm là lúc ghép mai phải chọn lấy những cành tốt tươi, không được non quá mà cũng không già quá, vì chúng sẽ mất khả năng mọc mạnh.
Còn chọn mắt ghép thì chọn lấy mắt lá hoặc chồi non mới nhú mới tốt. Hơn nữa cành ghép và mắt ghép khi tách rời khỏi cây mẹ thì ví như được ghép ngay trong ngày mới có khả năng sống cao. Chính vì những lẽ ấy nên phần nhiều người trồng mai ghép phải dành ra một khoảnh đất để trồng mai vật liệu, để lúc nào cần là có sẵn mà dùng.
- Cây mai nguyên thủy: Mai nguyên thủy là tên gọi mới được đặt ra của cây mai mà người mình trồng với mục tiêu cắt cành lấy hoa bác cúng trong ba ngày tết thuở xưa.
nói rõ ra, cây mai nguyên thủy là giống mai vàng 5 cánh, trong đấy có các giống mai trâu (châu), mai sẻ, mai cánh tròn, mai cánh dún, mai thơm... Ngày nay rất ít người trồng, mà người trồng cũng ko có khách hàng, nên nhà vườn chừa đất để trồng mai ghép bán được giá hơn.
Cây mai nguyên thủy như phần trên chúng tôi đã miêu tả, chỉ được trồng để lấy gốc ghép mà thôi.
- Cây mai bonsai: Trong phổ biến vườn mai hiện nay, ngoài số lượng mai ghép chiếm phần đông, còn có 1 vài chậu mai bonsai được trồng, vì cũng là mặt hàng bán chạy nhờ có một lượng đáng nhắc khách hàng riêng.
Cây mai bonsai còn có tên là “kiểng lùn trồng trong chậu trẹt”, có xuất xứ từ Trung Hoa, đến Nhật Bản, và có mặt tại nước ta hầu hết cùng thời với mai ghép. Do có ngoài mặt đặc trưng nên trong khoảng khi góp mặt trong làng hoa kiểng, cây mai bonsai đã nhanh chóng gây được sự chú ý đặc trưng của phần lớn người chơi hoa kiểng, nhất là người ở đô thị.
Mai bonsai tuy nhỏ nhưng mỗi cây đều có nét đặc biệt riêng. Nhờ vào óc sáng tao tuyệt vời và bàn tay khéo léo của các nghệ nhân hoa kiểng mà cây mai bonsai mới mang được vẻ đẹp diệu kỳ của một cây “lão mai” hoang dại sống trong cảnh mưa dập gió vùi ngoài trời cả trăm năm, nay được thu nhỏ lại thành cây kiểng lùn một cách khéo léo.
Nghệ nhân đã tốn rộng rãi công sức và thì giờ trong việc phả vào cây kiểng lùn này những nét kĩ xảo qua sự già cỗi của bộ rễ khí sinh nổi côm lên trên bề mặt chậu, gốc mai với phổ thông u nần sần sùi, tới vỏ cây nứt nẻ với những vết trầy xước, rồi những hang hốc trông rất thiên nhiên nên càng nhìn ngắm ta càng thấy cây kiểng luifn này có những tuyến phố nét giống tạc như cây cổ thụ mọc tình cờ ở ngoài trời, nên càng ngắm càng ko thấy chán.
Sở dĩ được vậy là do cây mai bonsai được nghệ nhân ra sức uốn tỉa và tháp ghép dựa theo năm thế cơ bản như ta đã biết là thế Trực, thế Cận trực, thế Hoành, thế Ngọa và thế Huyền nhai. Phổ biến cây còn được uốn tỉa theo phổ biến thế phụ khác, giống như nghệ thuật uốn tỉa kiểng cổ của người xưa. Và dù tuy ít cành, ít hoa nhưng mai bonsai vẫn đủ sức lôi kéo được sự chiêm ngưỡng và lòng hâm mộ của phần nhiều người xem.
Mặt khác, sở dĩ cây mai bonsai nói riêng và kiểng bonsai tổng thể càng ngày càng được yêu thích là do cây kiểng nhỏ bé này phù hợp với môi trường sống quá chật hẹp của đa số thị dân. Ở nhà vẫn xuất hiện vài ba chậu mai bonsai mang dáng bộ của cây kiểng cổ tuyệt đẹp, thử hỏi mấy ai lại không thích?
tỉnh thành ngày nay do nạn bùng nổ dân số nên đi tới đâu cũng toàn gặp cảnh đất hẹp người đông, nhà cửa thi nhau mọc lên như nấm, nên ko mấy người nào được may mắn sống trong những ngôi nhà có sân rộng, dù chỉ độ mươi mét vuông thôi để lập vườn hoa gia đình theo đúng thị hiếu của mình.
trường hợp này chỉ mới xảy ra ở nước mình chừng ba bốn thập niên nay thôi. Nhưng, trước ấy hàng trăm năm, rộng rãi tỉnh thành ở châu Âu, Mỹ Latinh đã phải gồng mình chịu chứa cảnh sống chật chội tương tự rồi!
Được biết, vào những thập niên đầu thế kỷ 20, các thành thị lớn nhỏ ở Âu Mỹ nơi đâu nhà cửa cũng rộng thênh thang, trùng hợp phải miễn cưỡng sắp có ti tỉ dân quê lũ lượt kéo lên thị thành để tìm kiếm việc làm. Trong khoảng đó, nhà cửa được xây cất phổ quát thêm, đất đai lên giá dần... Và sau một thời gian ko lâu, sắp như không còn nhà nào còn miếng đất trống trước sân để lập vườn hoa gia đình như trước nữa.
Sống trong môi trường quá chật hẹp tương tự, nhưng người nào có thói quen thích chơi hoa kiểng không sao tránh được sự bực bội, phiền não, khổ sở nữa...
Như quí vị đã biết, vào thời xa xưa ấy, dù ở đô thị, đầy đủ nhà nào cũng lập vườn hoa rộng lớn, và phổ quát người lại có thị hiếu trồng những cây kiểng có thân cao lớn đến 5-10 mét tỏa bóng mát một vùng. Nay, đất hẹp người đông thì đâu nhà nào còn đất trống để trồng những cây kiểng đó?
ko còn đất đai nhiều để chơi kiểng lớn, mọi người mới quay sang chơi kiểng bonsai, trước hết vì thích thú với cây có mẫu mã lạ, sau cảm thấy kiểng bonsai mới hợp với những nơi “phố phố chật hẹp người đông đúc”...
Chậu mai bonsai vốn nhỏ gọn, ko chiếm rộng rãi diện tích: một chỗ trống ở bao lơn, trên tủ chè, bàn salon hoặc bàn giấy... Trông vừa đẹp lại gọn gàng.
Do cây kiểng bonsai vừa gọn nhẹ, mà mỗi cây đều có một kiểu dáng đặc biệt, gần như thường cây nào giống cây nào nên mặt hàng này chẳng hề chờ đến tận tết mới có rộng rãi người mua tậu, mà bán được vòng quanh năm. Còn một lý do khác cần nói đến nữa, là kiểng bonsai khái quát, mai bonsai đề cập riêng thường được bán với giá hợp với túi tiền của giới bình dân.
Tóm lại, so sánh phương pháp trồng mai của người xưa và thời nay; ta thấy phương pháp trồng mai của thời nay... Tiến bộ hơn phổ biến. Hẳn nhiên, vấn đề này xét kĩ sẽ thấy có phổ quát nguyên cớ sâu xa.
Sự dị biệt đấy phần đông là do cây mai ngày nay thuộc dạng ... Mai hàng hóa, đem ra tìm bán như các thứ hàng hóa khác trên thị phần. Tuy đây không hề là mặt hàng nhu yếu, nhưng lại có thị trường phổ quát, khi nào cũng lắm kẻ bán người mua.
Kế đó là kinh tế lớn mạnh, đời sống người dân được khấm hơi hơn xưa, ấm no hơn xưa, nên nhiều người mới có cơ hội mua đến thị hiếu chơi hoa kiểng của mình.
Nhờ nghề trồng mai phát đạt nên các nghệ nhân trồng mai kiểng mới có hứng thú ko dừng cải tiến trong việc trồng trọt, lai tạo giống mới để cung ứng cho thị phần những giống mai mới lạ, hiếm quí như giống mai Giảo Thủ Đức có đóa hoa lớn 12 cánh màu vàng rực xếp thành 2 tầng; như mai Huỳnh Tỷ (do nghệ nhân Huỳn Văn Tỷ lai tạo) nở đóa lớn 24 cánh xếp thành ba tầng; Thủ Đức còn nức danh với giống mai Cúc cũng 24 cánh xếp thành ba tầng, trông giống như bông hoa cúc; Tiền Giang có giống mai Cửu Long, ra hoa cũng 24 cánh xếp thành ba tầng... Và thành quả đáng nói nhất là sự “di hoa tiếp mộc” qua nghệ thuật tháp ghép để cho ra đời cây mai ghép được phổ thông người ưa thích hiện nay.
“Di hoa tiếp mộc”, có nghĩa đổi hoa này do đó hoa khác, hoặc kết hợp cây này với cây khác để thành một cây mới lạ.
thành quả này là do nghệ thuật tháp ghép mà nghệ nhân hoa kiểng ngày nay đã tìm tòi ra được, nhưng với người xưa dù ước ao lắm cũng chưa ai tiến hành được.
Nhờ nghề trồng mai hái được phổ biến tiền nên ngày nay ko người nào sống với nghề này lại sao nhãng đến việc săn sóc, tưới bón và phòng trừ sâu rầy.
Đây là điều mà ngày nay chúng ta cho là cần phải có để giúp cây mai có đủ điều kiện mà sinh trưởng tốt, còn người trồng mai ngày xưa lại ít để ý đến, trừ những cụ già trồng kiểng thế họ mới rỗi rảnh ngày ngày chịu thương chịu khó... Tỉa lá bắt sâu, tưới bón đa số.
tuy vậy, chúng ta cũng học hỏi được ở người xưa về nghệ thuật uốn sửa cây kiểng.
Người xưa chưa khám phá ra công nghệ ghép cành, ghép bo để thực hiện mong đợi “di hoa tiếp mộc” nhưng, nhờ vào óc sáng tạo hoàn hảo, kết hợp với sự khéo léo của 2 bàn tay và sự cần cù lao động ko biết mệt mỏi, ông bà ta xưa đã uốn thân sửa cành tạo nên được những cây mai kiểng thế tuyệt đẹp, có giá trị nghệ thuật cao.
Mỗi cây kiểng thế đều được người trồng ngầm ký thác một chủ đề liên quan đến đời sống như chủ đề đạo đức, chủ đề tư tưởng, hoặc chủ đề triết lý sống... Mang ý nghĩa rất thâm thúy, sâu xa.
Ngày xưa đất rộng người thưa, nhưng nay thì trái lại. Sở dĩ đất đai ngày một thu hẹp lại là do phổ thông xuất xứ mà căn nguyên số một là do nạn bùng nổ dân số. Trước đây chừng nửa thế kỷ thôi, số dân trong nước khoảng 50 triệu người, thì năng đã cải thiện lên trên 80 triệu. Đông người thì phải lấy đất chứa thêm nhà nên đất đai ngày một ít lại. Trong bối cảnh bùng phát đô thị hóa, thị trấn xá mới mọc thêm lên, tuyến đường sá mới mở mang thêm...
đó là chưa tính tới sự xuất hiện của đa dạng khu công nghiệp, nhiều nhà máy, rồi sân gôn... Do đó, đừng đề cập chỉ ở thành phố đông dân, mà ngay các vùng ngoại thành, thôn dã trước đây ruộng vườn “cò bay thẳng cánh, chó chạy ngay đuôi”, nay cũng... Tấc đất tấc vàng, đất đai cũng bị thu hẹp dần...
Thế nhưng, có điều lạ là dù lâm vào cảnh đất hẹp người đông, nhưng ngày nay, đề cập ko ngoa, số lượng mai kiểng được trồng phổ biến gấp trăm, gấp ngàn lần thời xưa nữa!
Ngày nay, tuy không còn cảnh nhà nhà trồng mai rất nhiều như trước, dù mỗi nhà chỉ trồng khoảng năm bảy cây để ngày cuối năm cắt cành lấy hoa bác tết, nhưng bù lại có sự xuất hiện ngày càng phổ biến các vườn mai to có nhỏ có. Ngay tại Sài Gòn, nơi có mật độ dân cư đông nhất nước mà cũng có những vườn mai nổi danh lâu đời, vườn nhỏ nhất cũng rộng dăm bảy trăm mét vuông, còn vườn lớn rộng trong khoảng vài ngàn mét đến ba bốn mẫu đất.
Và ngày nay, phần lớn đô thị nào ở Nam Bộ cũng có những vườn mai rộng lớn do những nghệ nhân hoa kiểng lành nghề trông nom.
Tại thị thành Hồ Chí Minh có những nhà vườn mai vàng lâu năm cả nước đều biết tiếng như: Thủ Đức, Gò Vấp, Hóc Môn, Củ Chi... Còn các thức giấc thì có Bình Dương, Long An, Bến Tre, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Sa Đéc (Đồng Tháp)...
Được biết, riêng tại thị trấn Hiệp Bình Phước (Thủ Đức) đã có đến hơn chục vườn mai của các nghệ nhân hoa kiểng Năm Quan, hai Dũng, Chín Nhỏ, Tư Công, Nhơn Hòa, hai Chiếu, Chín Hiếu...
Cũng tại phường Hiệp Bình Phước này, trước đây hơn nửa thế kỷ, có ông Năm Giếng mà đa dạng nghệ nhân trồng mai đời sau ở địa phương này tôn là bậc thầy trong nghề ghép mai.
Vào thuở đấy người nào cũng trồng mai cây (mai nguyên thủy) đâu ai biết đến nghệ thuật ghép ra sao. Chỉ riêng ông Năm Giếng vì quá yêu nghề nên mới gắng sức mê mải Đánh giá nghệ thuật ghép mai, và cuối cùng ông đã thành công, rồi truyền nghề lại cho những đồng nghiệp khác.
Sau ông Năm Giếng thì tới ông Ba Thật, người có công sưu tầm những giống mai vàng Việt Nam lạ, hãn hữu, quí để lấy cành giâm, mắt ghép... Nối tiếp công tác của ông Ba Thật thì đến ông Tư Liên, sau tới ông Ba Sồi trần Văn Ẩn...
Riêng ông Ba Sồi còn nổi danh với nghề trồng xương rồng....
Điều này cho thấy nghề trồng mai kiểng thời nay đã trở thành kỹ thuật hóa, và đây là nghề dễ kiếm ra tiền. Vậy, do đâu nghề trồng mai được phát đạt như vậy?
Câu tư vấn là do cây mai ngày nay đã trở nên cây mai hàng hóa. Hiểu một cách thuần tuý, cây mai được coi là một thứ hàng hóa có thể bán, mua như những thứ hàng hóa khác, chứ chẳng hề như cây mai vàng năm cánh ngày xưa, trồng chỉ để trong nhà lấy hoa bác cúng, có dư ra thì đem tặng biếu cho hàng xóm láng giềng, vì có đem ra chợ bán cũng không có người mua!
Các loại mai được trồng
Ngày nay, trong các vườn mai to nhỏ phần nhiều cây mai được trồng là mai ghép, 1 số ít là mai vật liệu (trồng để lấy gốc làm gốc ghép), mai bonsai cũng trồng ko phổ biến. Riêng mai nguyên thuỷ (mai cây ngày xưa) rất ít nơi trồng, vì không còn được thị trường ưa thích...
- Cây mai ghép: Cây mai ghép ngày nay chiếm được địa vị độc tôn trong các loại mai kiểng, vì có thị trường tiêu thụ mạnh.
Sở dĩ cây mai ghép được phổ quát người yêu thích là nhờ cây có thiết kế lạ, đẹp.
Cây mai này có thân cao tối đa chừng hai mét, được nghệ nhân hoa kiểng bỏ ra phổ thông công sức để tạo hình thế từ bộ rễ tới thân, cành mới mang được vẻ đẹp phối hợp cân bằng, lại gọn nhẹ xinh xẻo. Nó khác với cây mai nguyên thủy mọc tự nhiên ở ngoài bờ bụi trông thô kệch làm sao.
Điểm đặc biệt đến độ lạ lẫm kỳ diệu ở cây mai ghép là nhờ vào tài ghép của nghệ nhân mà dù gốc ghép là cây mai vàng năm cánh, hay mai tứ quí, nhưng nó lại ra hoa mai Giảo, hoặc mai Huỳnh Tỷ... Có cây trên cùng một gốc ghép nhưng mà nở phổ quát loại hoa, như cành thì mai trắng, cành lại mai vàng, hoặc mai xanh trông rất lạ.
Tùy ý thích của mỗi người một khác, nhưng thực tiễn cho thấy phần nhiều người chơi mai ghép đều chỉ muốn chọn cho mình cây mai chỉ nở độc nhất một loài hoa như mai Giảo Thủ Đức (mỗi đóa có 12 cánh, xếp thành 2 tầng), hoặc mai Huỳnh Tỷ, mai Cửu Long (mỗi đóa có 24 cánh, xếp thành 3 tầng)... Vì rằng trên mỗi cây mai chỉ nở một thứ hoa tương tự trông có vẻ bỗng nhiên hơn, đẹp hơn.
Để dánh giá một cây mai ghép đẹp, ta phải xét đến từng phòng ban như:
+ Bộ rễ: Bộ rễ được Đánh giá là đẹp lúc cây có rễ mọc khí sinh, lồi trên mặt chậu. Các rễ phải mọc lan ra phổ thông phía vừa giữ thế đứng vững cho cây vừa tạo được vẻ đẹp như ý của cây mọc hoang dã ngoài bất chợt.
Phần thân: Mai ghép còn có tên là mai lùn, vì thân cây chỉ cao tới hai mét, tính luôn chiều cao cái chậu. Nếu như là cây mai lão thì phải có gốc to. Gốc (và cả những rễ lớn) giả dụ có phổ thông u nần nổi lên lại càng tăng cường thêm phần trị giá. Còn nếu đó là mai tơ thì cây phải tròn, vỏ trót lọt láng.
+ Phần tán lá: Tán lá của cây mai ghép được Đánh giá là đẹp nếu như có hình dạng chóp như cây thông: Các cành phía gốc thì dài giúp tán rộng, càng lên cao phía ngọn các cành càng ngắn lại dần. Điều cần lưu ý là cành ở gốc không được để sà sát mặt chậu (che qua đời phần gốc) và cũng ko quá cao (để trống chân). Cành thấp nhất chỉ nên cao cách mặt chậu chừng 15cm là vừa.
+ Phần lá: Cây mai ghép đẹp, lá của nó phải xanh tươi, chứng tỏ ấy là cây được tưới bón đa số, có sức sinh trưởng mạnh.
+ Phần hoa: Mai chỉ nở hoa vào dịp tết Nguyên đán. Chờ tết tới mới chọn cây có hoa đẹp theo ý mình thì không bị lầm. Nhưng, nếu chọn cây mai vào những tháng giữa năm thì ta chỉ còn biết đặt trọn niềm tin vào người bán. Vì vậy, ta nên tìm mai tại những vườn có uy tín lâu năm. Họ sẽ đảm bảo cho mình cây nào ra hoa mai Giảo, cây nào trổ hoa Huỳnh Tỷ... Chỉ những nghệ nhân hoa kiểng rộng rãi kinh nghiệm, sống lâu năm trong nghề họ mới có khả năng phân biệt được đâu là cây mai ghép sẽ ra hoa 12 cánh, cây nào ra hoa 24 cánh...
- Cây mai nguyên liệu: vì sao gọi là cây mai nguyên liệu?
Đây là trong khoảng trong nghề do các nghệ nhân hoa kiểng đặt ra để chỉ những cây mai trồng với mục đích chỉ sử dụng phần gốc của nó để làm gốc ghép.
Như quý vị đã biết, để tạo ra cây mai ghép, ta cần có trong tay những “nguyên liệu” sau đây: gốc ghép và cành ghép, mắt ghép.
Trước đây vài ba mươi năm, khi cây mai ghép chưa có thị trường rộng to như ngày nay thì việc mua gốc ghép cho cây mai ghép khá tiện dụng. Người có nhu cầu chỉ cần sắm những cây mai mọc hoang dã ngoài bờ bụi hay trong các vườn tược, bứng lên đem về dùng. Hoặc sắm tậu mai cây ở các vựa bán mai kiểng, giá cũng ko cao. Chỉ cần chọn những cây mai tơ, khỏe, không bị sâu bệnh, dù là mai vàng năm cánh, hay mai tứ quí đều được.
nếu như chọn được những gốc “lão mai” có tuổi đời vài ba chục năm, có bộ rễ đầy u nần thì càng có giá tri hơn, lại càng mừng.
Thế nhưng, về sau này lúc cây mai ghép có thị phần rộng rãi thì nhà vườn nào hàng năm cũng cần có số lượng gốc ghép thật nhiều, đến hàng trăm, thậm chí hàng ngàn gốc thì... Chỉ còn cách chủ động sản xuất gốc ghép tại chỗ mới có đủ mà sử dụng. Hơn nữa, nếu như trồng dư ra đem bán lại cho người trong nghề cũng có lắm quý khách.
Theo kinh nghiệm của phổ quát nghệ nhân sống lâu năm trong nghề trồng mai thì gốc ghép được lấy từ giống mai vàng năm cánh có khả năng sinh trưởng tốt và ít bị sâu bệnh. Do đó, cứ sau tết Nguyên đán độ một tháng, hoa của các cây mai vàng đã tàn rồi hột của nó trổ màu đen như hột mãng cầu ta (hột đã chín) thì lặt hết vào làm giống. Hột tươi lặt vào có thể đem gieo ngay hoặc chứa trong thau, trong thúng đặt vào nơi thoáng mát trong nhà, chờ một 2 tháng sau đem gieo cũng được.
Những hột mai già nếu ta không lặt hái thì cũng rụng xuống đất và mọc thành mai con.
Hột mai giống sau này sẽ được gieo trong vườn ươm.
lúc chọn được cuộc đất để làm vườn ương, trước nhất chủ vườn phải lo cuốc xới cho cuộc đất tơi xốp, bón lót phân chuồng hoai, phân rác mục cho toàn bộ, sau đó mới lên liếp để ương hột mai giống.
Liếp ương hột mai phải đủ cao, và chung vòng vo phải tạo mương rãnh thoát nước hoàn hảo để giảm thiểu bị úng ngập trong tháng mưa bão hoặc khi triều cường.
Chuẩn bị tốt công việc này thì việc trồng mai vật liệu mới gặt hái được thành công như ý.
Hột mai giống gieo trên liếp nên theo hàng lối, sao cho hàng cách hàng khoảng 20cm, và hột cách hột khoảng 10cm là vừa. Lúc gieo hột vào liếp, ta nên sử dụng một cây que to bằng chiếc đũa ăn cơm, thọc sâu vào đất chừng 2cm rồi bỏ xuống lỗ đó một hột mai giống. Do hột mai có khả năng nảy mầm rất tích cực, có thể đạt đến mức gần cả trăm phần trăm nên ta ko cần lo xa mà gieo một lỗ đến 2 ba hột giống.
Sau lúc gieo hột xong, ta nên phủ một lớp mỏng rơm rạ khô trên khắp mặt liếp ương để che mưa nắng. Đồng thời phải tưới nước bằng vòi hương sen giúp đất liếp đủ ẩm để hột mai giống dễ nảy mầm.
khi cây mai con lên cao cỡ gang tay hoặc hơn một tí là khi ta bứng chúng ra trồng vào chậu hoặc trồng khăng khăng ở ngoài vườn. Mỗi cây mai con nên bứng có bầu đất mới bảo quản được bộ rễ nguyên vẹn, nhờ đó mà lúc trồng vào chậu hay trồng ngoài vườn cây mới ko mất sức và sinh trưởng tốt.
Mai con trồng trong chậu để chờ làm gốc ghép sau này, tuy cũng là trồng tạm thời, nhưng thời gian cũng tới vài ba năm hoặc lâu hơn. Chính vì vậy, đất trong chậu phải được bón phân tro toàn bộ, nhờ đấy cây mới đủ chất tốt cho sức khỏe mà to nhanh.
giả dụ mai con đem trồng ngoài vườn thì đất vườn cũng phải cày bừa kỹ, sau ấy lên liếp, bón lót như đất gieo hột giống trước đây.
Trên tiếp trồng lần này, ta phải đào hố có con đường kính chừng hai gang tay, và sâu 30cm, dưới hố bón phân chuồng hoai mục, trộn tro trấu và mụn xơ dừa rồi mới đặt bầu mai con vô trồng. Cứ mỗi hố trồng một cây, sao cho hố cách hố 1m và hàng cách hàng 1m, đủ rộng cho cây mai con làm gốc chép lớn mạnh tốt sau này.
lúc cây mai con cao gần mét, thân lớn bằng ngón tay cái trở lên là có thể sử dụng làm gốc ghép được.
khi này chúng lại được đào lên với nguyên bầu đất rồi đặt nhất thời vào nơi mát mẻ để nhà vườn với kinh nghiệm nghề nghiệp lâu năm của mình Nhìn vào kỹ dáng thế của từng cây ra sao mà cưa bỏ những phần thân nhánh cho là không hợp cách. Sau ấy, phần gốc còn lại sẽ được trồng vào chậu và đặt vào chỗ có bóng râm mát mẻ chờ tháp ghép…
=== > Xem thêm: Việt Nam có bao nhiêu loại mai vàng? Vườn mai vàng ở đâu đẹp nhất?
Việc chọn cành hay mắt ghép (bo) ko đòi hỏi rộng rãi công sức như cách tạo gốc ghép vừa được mô tả ở phần trên.
Như quí vị đã biết, thời gian khoảng chục năm đầu lúc cây mai ghép ra đời, phổ biến người thích chơi những cây mai cộng một gốc mà lại trổ rộng rãi sắc hoa như mai vàng (hoàng mai), mai trắng (bạch mai), mai xanh (thanh mai)... Quan niệm rằng tương tự mới lạ, mới quí. Nhưng càng về sau, khách chơi mai lại thích mai vàng. Những cây mai ghép chỉ được ghép một thứ mai quí như mai Giảo 12 cánh, hoặc mai Huỳnh Tỷ 24 cánh, đều là mặt hàng được phổ thông người chọn sắm. Quí vị đã biết, những giống mai lừng danh này ra hoa đóa lớn, hoa có phổ thông cánh, xếp thành phổ biến tầng, màu sắc lại tươi tỉnh nên càng nhìn càng ưa...
Để có đủ cành ghép và mắt ghép (còn gọi là bo hay vảy), nhà vườn phải trồng 1 số cây mai Giảo, mai Huỳnh Tỷ. Có chủ động được việc này mới có đủ nguyên liệu mà ghép mai.
Dù ấy là những giống mai quí nhưng vì trồng chỉ với mục tiêu thu hoạch cành và mắt (bo) sau này để ghép vào gốc ghép, nên ta có thể trồng bằng kỹ thuật hữu tính là ương bằng hột, hoặc bằng cách giâm cành cũng được.
Cây mai ví như trồng với mục đích này, hằng ngày chỉ cần lo tưới bón cho cây, và phòng trừ sâu rầy bệnh hại để giúp cây sinh trưởng tốt. Nhà vườn ko cần bỏ công sức ra uốn tỉa, tháp ghép để tạo hình dạng như đối với những cây mai kiểng khác.
Cũng xin được biểu hiện thêm là lúc ghép mai phải chọn lấy những cành tốt tươi, không được non quá mà cũng không già quá, vì chúng sẽ mất khả năng mọc mạnh.
Còn chọn mắt ghép thì chọn lấy mắt lá hoặc chồi non mới nhú mới tốt. Hơn nữa cành ghép và mắt ghép khi tách rời khỏi cây mẹ thì ví như được ghép ngay trong ngày mới có khả năng sống cao. Chính vì những lẽ ấy nên phần nhiều người trồng mai ghép phải dành ra một khoảnh đất để trồng mai vật liệu, để lúc nào cần là có sẵn mà dùng.
- Cây mai nguyên thủy: Mai nguyên thủy là tên gọi mới được đặt ra của cây mai mà người mình trồng với mục tiêu cắt cành lấy hoa bác cúng trong ba ngày tết thuở xưa.
nói rõ ra, cây mai nguyên thủy là giống mai vàng 5 cánh, trong đấy có các giống mai trâu (châu), mai sẻ, mai cánh tròn, mai cánh dún, mai thơm... Ngày nay rất ít người trồng, mà người trồng cũng ko có khách hàng, nên nhà vườn chừa đất để trồng mai ghép bán được giá hơn.
Cây mai nguyên thủy như phần trên chúng tôi đã miêu tả, chỉ được trồng để lấy gốc ghép mà thôi.
- Cây mai bonsai: Trong phổ biến vườn mai hiện nay, ngoài số lượng mai ghép chiếm phần đông, còn có 1 vài chậu mai bonsai được trồng, vì cũng là mặt hàng bán chạy nhờ có một lượng đáng nhắc khách hàng riêng.
Cây mai bonsai còn có tên là “kiểng lùn trồng trong chậu trẹt”, có xuất xứ từ Trung Hoa, đến Nhật Bản, và có mặt tại nước ta hầu hết cùng thời với mai ghép. Do có ngoài mặt đặc trưng nên trong khoảng khi góp mặt trong làng hoa kiểng, cây mai bonsai đã nhanh chóng gây được sự chú ý đặc trưng của phần lớn người chơi hoa kiểng, nhất là người ở đô thị.
Mai bonsai tuy nhỏ nhưng mỗi cây đều có nét đặc biệt riêng. Nhờ vào óc sáng tao tuyệt vời và bàn tay khéo léo của các nghệ nhân hoa kiểng mà cây mai bonsai mới mang được vẻ đẹp diệu kỳ của một cây “lão mai” hoang dại sống trong cảnh mưa dập gió vùi ngoài trời cả trăm năm, nay được thu nhỏ lại thành cây kiểng lùn một cách khéo léo.
Nghệ nhân đã tốn rộng rãi công sức và thì giờ trong việc phả vào cây kiểng lùn này những nét kĩ xảo qua sự già cỗi của bộ rễ khí sinh nổi côm lên trên bề mặt chậu, gốc mai với phổ thông u nần sần sùi, tới vỏ cây nứt nẻ với những vết trầy xước, rồi những hang hốc trông rất thiên nhiên nên càng nhìn ngắm ta càng thấy cây kiểng luifn này có những tuyến phố nét giống tạc như cây cổ thụ mọc tình cờ ở ngoài trời, nên càng ngắm càng ko thấy chán.
Sở dĩ được vậy là do cây mai bonsai được nghệ nhân ra sức uốn tỉa và tháp ghép dựa theo năm thế cơ bản như ta đã biết là thế Trực, thế Cận trực, thế Hoành, thế Ngọa và thế Huyền nhai. Phổ biến cây còn được uốn tỉa theo phổ biến thế phụ khác, giống như nghệ thuật uốn tỉa kiểng cổ của người xưa. Và dù tuy ít cành, ít hoa nhưng mai bonsai vẫn đủ sức lôi kéo được sự chiêm ngưỡng và lòng hâm mộ của phần nhiều người xem.
Mặt khác, sở dĩ cây mai bonsai nói riêng và kiểng bonsai tổng thể càng ngày càng được yêu thích là do cây kiểng nhỏ bé này phù hợp với môi trường sống quá chật hẹp của đa số thị dân. Ở nhà vẫn xuất hiện vài ba chậu mai bonsai mang dáng bộ của cây kiểng cổ tuyệt đẹp, thử hỏi mấy ai lại không thích?
tỉnh thành ngày nay do nạn bùng nổ dân số nên đi tới đâu cũng toàn gặp cảnh đất hẹp người đông, nhà cửa thi nhau mọc lên như nấm, nên ko mấy người nào được may mắn sống trong những ngôi nhà có sân rộng, dù chỉ độ mươi mét vuông thôi để lập vườn hoa gia đình theo đúng thị hiếu của mình.
trường hợp này chỉ mới xảy ra ở nước mình chừng ba bốn thập niên nay thôi. Nhưng, trước ấy hàng trăm năm, rộng rãi tỉnh thành ở châu Âu, Mỹ Latinh đã phải gồng mình chịu chứa cảnh sống chật chội tương tự rồi!
Được biết, vào những thập niên đầu thế kỷ 20, các thành thị lớn nhỏ ở Âu Mỹ nơi đâu nhà cửa cũng rộng thênh thang, trùng hợp phải miễn cưỡng sắp có ti tỉ dân quê lũ lượt kéo lên thị thành để tìm kiếm việc làm. Trong khoảng đó, nhà cửa được xây cất phổ quát thêm, đất đai lên giá dần... Và sau một thời gian ko lâu, sắp như không còn nhà nào còn miếng đất trống trước sân để lập vườn hoa gia đình như trước nữa.
Sống trong môi trường quá chật hẹp tương tự, nhưng người nào có thói quen thích chơi hoa kiểng không sao tránh được sự bực bội, phiền não, khổ sở nữa...
Như quí vị đã biết, vào thời xa xưa ấy, dù ở đô thị, đầy đủ nhà nào cũng lập vườn hoa rộng lớn, và phổ quát người lại có thị hiếu trồng những cây kiểng có thân cao lớn đến 5-10 mét tỏa bóng mát một vùng. Nay, đất hẹp người đông thì đâu nhà nào còn đất trống để trồng những cây kiểng đó?
ko còn đất đai nhiều để chơi kiểng lớn, mọi người mới quay sang chơi kiểng bonsai, trước hết vì thích thú với cây có mẫu mã lạ, sau cảm thấy kiểng bonsai mới hợp với những nơi “phố phố chật hẹp người đông đúc”...
Chậu mai bonsai vốn nhỏ gọn, ko chiếm rộng rãi diện tích: một chỗ trống ở bao lơn, trên tủ chè, bàn salon hoặc bàn giấy... Trông vừa đẹp lại gọn gàng.
Do cây kiểng bonsai vừa gọn nhẹ, mà mỗi cây đều có một kiểu dáng đặc biệt, gần như thường cây nào giống cây nào nên mặt hàng này chẳng hề chờ đến tận tết mới có rộng rãi người mua tậu, mà bán được vòng quanh năm. Còn một lý do khác cần nói đến nữa, là kiểng bonsai khái quát, mai bonsai đề cập riêng thường được bán với giá hợp với túi tiền của giới bình dân.
Tóm lại, so sánh phương pháp trồng mai của người xưa và thời nay; ta thấy phương pháp trồng mai của thời nay... Tiến bộ hơn phổ biến. Hẳn nhiên, vấn đề này xét kĩ sẽ thấy có phổ quát nguyên cớ sâu xa.
Sự dị biệt đấy phần đông là do cây mai ngày nay thuộc dạng ... Mai hàng hóa, đem ra tìm bán như các thứ hàng hóa khác trên thị phần. Tuy đây không hề là mặt hàng nhu yếu, nhưng lại có thị trường phổ quát, khi nào cũng lắm kẻ bán người mua.
Kế đó là kinh tế lớn mạnh, đời sống người dân được khấm hơi hơn xưa, ấm no hơn xưa, nên nhiều người mới có cơ hội mua đến thị hiếu chơi hoa kiểng của mình.
Nhờ nghề trồng mai phát đạt nên các nghệ nhân trồng mai kiểng mới có hứng thú ko dừng cải tiến trong việc trồng trọt, lai tạo giống mới để cung ứng cho thị phần những giống mai mới lạ, hiếm quí như giống mai Giảo Thủ Đức có đóa hoa lớn 12 cánh màu vàng rực xếp thành 2 tầng; như mai Huỳnh Tỷ (do nghệ nhân Huỳn Văn Tỷ lai tạo) nở đóa lớn 24 cánh xếp thành ba tầng; Thủ Đức còn nức danh với giống mai Cúc cũng 24 cánh xếp thành ba tầng, trông giống như bông hoa cúc; Tiền Giang có giống mai Cửu Long, ra hoa cũng 24 cánh xếp thành ba tầng... Và thành quả đáng nói nhất là sự “di hoa tiếp mộc” qua nghệ thuật tháp ghép để cho ra đời cây mai ghép được phổ thông người ưa thích hiện nay.
“Di hoa tiếp mộc”, có nghĩa đổi hoa này do đó hoa khác, hoặc kết hợp cây này với cây khác để thành một cây mới lạ.
thành quả này là do nghệ thuật tháp ghép mà nghệ nhân hoa kiểng ngày nay đã tìm tòi ra được, nhưng với người xưa dù ước ao lắm cũng chưa ai tiến hành được.
Nhờ nghề trồng mai hái được phổ biến tiền nên ngày nay ko người nào sống với nghề này lại sao nhãng đến việc săn sóc, tưới bón và phòng trừ sâu rầy.
Đây là điều mà ngày nay chúng ta cho là cần phải có để giúp cây mai có đủ điều kiện mà sinh trưởng tốt, còn người trồng mai ngày xưa lại ít để ý đến, trừ những cụ già trồng kiểng thế họ mới rỗi rảnh ngày ngày chịu thương chịu khó... Tỉa lá bắt sâu, tưới bón đa số.
tuy vậy, chúng ta cũng học hỏi được ở người xưa về nghệ thuật uốn sửa cây kiểng.
Người xưa chưa khám phá ra công nghệ ghép cành, ghép bo để thực hiện mong đợi “di hoa tiếp mộc” nhưng, nhờ vào óc sáng tạo hoàn hảo, kết hợp với sự khéo léo của 2 bàn tay và sự cần cù lao động ko biết mệt mỏi, ông bà ta xưa đã uốn thân sửa cành tạo nên được những cây mai kiểng thế tuyệt đẹp, có giá trị nghệ thuật cao.
Mỗi cây kiểng thế đều được người trồng ngầm ký thác một chủ đề liên quan đến đời sống như chủ đề đạo đức, chủ đề tư tưởng, hoặc chủ đề triết lý sống... Mang ý nghĩa rất thâm thúy, sâu xa.